1997-2000 йиллари Президент маслахҳатчиси Т.Иминов ўзининг дўсти А.Фаттахов ташкил қилган қалбаки корхоналар «Акбар-Азизий» ва «Тошкент-12» жиноий фаолиятларига акахонлик қилди. Ушбу қалбаки корхоналар “Узпахтасаноат”нинг жуда катта микдордаги пулларини айнан шу Акахонлик туфайли талон-тарож қилишга эришди. Қалбаки корхоналарнинг пайдо бўлиши, расман қайд этилиши ва содир этган жиноятлари жиноий акахонлик маҳсулидир.

Коррупциянинг ўзаги бўлган Акахонлик мансабдорларга ҳос жиноят экани маълум. Лекин бундай жиноий фаолият Жиноятлар Кодексида ўз аксини топмагани тушунарсиз бир ҳолдир.

Ўзбекистон давлат мустақиллигига эришганидан бери «Акбар-Азизий», «Тошкен-12» га ўхшаган қалбаки корхоналар кўпайиб кетди. Воситачилик ниқоби остида фаолият юритаётган бундай корхоналарга одамлар одатий жараён деб қарайдиган бўлиб қолишган. Бу иллатнинг шунчалар катталашиб газак олишига асос берган, на факат бу корхоналар, балки шунга ўхшаш барча корхоналарнинг қонунан фаолият юритишига руҳсат берган давлат ташкилотлари ҳам қонун олдида шу корхоналар билан бирга тенгма-тенг жавобгардирлар.

Т.Иминов фақатгина А.Фаттахов таъсис қилган қалбаки корхоналарга акахонлик қилиш билан чекланиб қолмагандир, албатта. Унинг Фаттаховга ўхшаб қалбаки тадбиркорликни ҳўш кўрадиган бошқа дўстлари йўқлигини ким ҳам кафолатлайолар эди. Айтишади-ку «ўрганган кўнгил ўртанса қўймас» деб.

Бу икки дўстнинг “Ўзпахтасаноат”дан воситачилик ниқоби остида ўзлаштирган пулларидан орттирган бойликларининг адоғи йўк.

А.Фаттаховнинг 1997-йили Тошкент заргарлик буюмлари заводидан килолаб олган тилла тақинчоқлари ва улардан сингиллари-онасига, қариндошларига комплект қилиб яъни билак узук, узук, трос, зиракдан хар бирига совға қилгани, хотинига эса акахонларининг даврасида ўтирганида уларнинг хотинларининг тақинчоқлари билан баҳс бойлаша оладиган даражадаги катта каратли бриллиант комплект олиб берган. Ўзининг ҳозирги яшаётган тўрт хоналик ва ижарачи қўйган уч хоналик банк уйлари ҳам акахонликнинг мевасидир. Дала ҳовлиларини эса санашда ўзи иқтисодчи булса ҳам янглишса керак. Қинғир йўл билан топилган бойликларини қариндош уруғларининг номига, уйларини эса хотинининг номига расмийлаштирган.

Т.Иминовнинг эса бугунги кундаги айлантираётган маблағи осмондан тушган эмас, балки акахонлик мевасидир. Бу икки дўст тимсолидаги халқ нонини туя қилиб, қонини зуликдай сўраётган «ишбилармон»ларнинг суробини тўғрилаб қонуний жавобгарликка тортиш пайти қачон келар экан? Т.Иминов иҳтиро қилган қойилмақом бизнес ишида иштирок этиб, ўзларини хеч нарса билмагандай тутиб, аслида эса моддий манфаат олган “Узпахтасаноат” ва “Тошполиграфкомбинат” раҳбариятлари ҳам уларнинг ҳамтавоқ шерикларидирлар.

Шу билан Олий Мажлис Сенати ва қонунчилик палатаси раисига қонунчиликда акахонликни тақиқловчи янги энг керакли моддани қачон қабул қилмокчи эканликларини маълум қилишларини сўрайман. Акахонликка чек қўйилмас экан, мамлакатда ривожланиш бўлиши мумкин эмас. Воситачилик ниқоби остида жиноий фаолият билан йиллар давомида шуғулланиб келаётган қалбаки тадбиркорлар тасарруфидаги қалбаки корхоналар барчаси ҳам акахонлар қаноти остидадир.

Чамангул Негманова
«Акбар-Азизий» ҳусусий корхонасининг собиқ иқтисодчиси.