Насрулло Саййид

Насрулло САЙЙИД

ЖАЖЖИ ГУВОҲ
(Ҳужжатли қисса)

(4-қисм)

ЖОНЛИ «СЕКС» ТОМОШАСИ

 Шомда ширқираб қулфга калит кириб, соқчи шарақлатиб темир эшикни очди. У «хушхабар» келтирганди. Бир неча ойдан буён интизорлик билан кутилган маҳкама иши бошланаётганди…

Туни билан мижжа қоқмадим. Аввал бошдан суд жараёнларига пухта тайёргарлик кўрган бўлсамда, қайта-қайта хаёлимда режа туздим. Қандай қилиб бўлса ҳам бор ҳақиқатни юзага чиқаришим зарур, деган иддао менга бир дақиққа ҳам тинчлик бермасди. «Ўзбекистон Республикаси жиноят-просессуал кодекси»ни қайта кўздан кечирдим. Маҳкаманинг ҳалоллик билан ишни кўриб чиқишига гумоним бўлса ҳам, ичимда бирибир адолат ғалаба қозонади, деган умид бор эди.

Ялчитиб ухлолмаган бўлсам ҳам, тонг саҳарда ўрнимдан қалқиб, жангга отланаётган жангчидай соқчини кута бошладим. Икки кўзим темир эшикнинг назорасида. Одатда соқчилар судга маҳбусларни соат етти ярим саккизлар атрофида камералардан бир-бир териб, олиб чиқиб кетадилар. Шу сабабдан, мен ҳам соатнинг саккизга бонг уришини юрак ҳовучлаб, кутиб, олашақшақдек тиним билмайдиган «Машъал»га қулоқ осгандим. Маъносиз куй-қўшиқлар жонимдан тўйдирган бўлсаям, янгидан уйғонган умидлар қанотида хумга қамалган май сингари тўрт девор ичида жўшиб, қайнардим. Ва ниҳоят минг бир машаққат билан соат миллари саккизни мавҳ этди. Аммо даҳлиздан «тиқ» этган товуш қулоққа чалинмасди. Тўққиз бўлди, ҳамма ёқ сув қуйгандек, тинч. Соат ўн бўлди, ўн бир бўлди, ташқаридан хат-хабар йўқ. Руҳиятимдаги кўтаринкилик ўрнини тушкунлик ола бошлади. Бир нуқтада жамлаб турган хаёлларим, бўри оралаган қўйлар подасидай пораканда бўлиб кетди. Тушдан кейин чидашнинг сира иложи қолмади. Камера эшигини, «гупиллатиб» ура бошладим. Соқчи эшик кўксидаги туйнукни очар-очмас, ундан нима сабабдан мени судга олиб чиқишмаганини сўрадим.

«Бу жойга киришга ҳамма учун йўл бор. Аммо, чиқиш сиз ўйлагандек осон эмас, ўртоқ жиноятчи», деди соқчи. Орқасидан, шунчаки ҳазиллашганини, ҳеч нарсадан хабари йўқлигини айтди. Дарҳол кафтига пул қистирдим. «Шест секунд” деди, ва ғойиб бўлди. «Суд маълум муддатга кечиктирилибди, сабабини ҳеч ким билмайди» деди, сўнгра у қандай ғойиб бўлган бўлса, қўққисидан эшик орқасида пайдо бўлиб.

Ҳибсхонада маҳбусларга «ўртоқ жиноятчи» деб мурожаат қилишади. Судда маҳбуснинг жинояти исботини топмагунча, аслида унга «жиноятчи» дейишга ҳеч кимнинг ҳақи йўқ. Буни қонунда лўнда қилиб ёзиб қўйган. Менга кўра, ҳали жинояти тасдиғини топмаган кимсага «ўртоқ жиноятчи» деб мурожаат қилаётган тарафнинг ўзи аслида жиноят содир қиляпди.

Маҳкама ишининг тўхтатилгани сабабини бир муддат кейин билдим. …Суд жараёнлари бошланишини эшитган сайловчиларим карвонбошилигида мени яхши биладиган жами тўрт юз атрофидаги вобкентликлар эрталабдан суд биноси олдида тўплана бошлаганлар. Ичига ғулғула тушган ҳокимият вакиллари ва миллий хавфсизлигидагилар бир кор-ҳол чиқмасин дея, ўзларидан қўрқиб судни кечиктиришга қарор берган. Сўнгра, йиғилганларга бугунги маҳкаманинг номаълум сабабларга кўра қолдирилганлигини, суд эртага Жондор туманида иш бошланишини айтишган ва улардан тарқалишни сўраганлар.

Танишларнинг кейинроқ берган иқрорларича, эртаси кун бир қанча сайловчиларим ва йигирмадан ортиқ дўсту ёрлар 60 км узоқликдаги Жондорга ҳам етиб боришган.

Бугун таърифини келтиролмайдиган даража ёмон бир кайфиятда уйғондим. Туни билан суднинг нима сабабдан қолдирилганини ўйлаб, ўйимга етолмадим. Эрталаб, соат ўнлар чамаси, камера эшиги кутмаганда очилди. Соқчилардан даҳлизда мени судга олиб кетишаётганларини билдим. Эшитиб, бутун баданимни титроқ босди. Ҳис-ҳаяжонимни билдирмасликка тиришдим.

Машина узоқ юрмади, орадан ўн дақиқа ўтар-ўтмас бир ерда тўхтади. Ташқаридан одамларнинг ғалағовури эшитиларди. Машинанинг орқа эшиги очилиши билан тўпланиб турган одамларга кўзим тушди. Аллақандай, катта бир бино олдида эдик. Одамлар мени кўриб, қичқира бошладилар. Уларнинг кўпчиликларининг кўзларида ёш кўрдим. Юрагим тўлди, истамаганим ҳолда менинг кўзларимни ҳам кўз ёшлар пардаси қоплади…

Ҳар томон тирбанд эди. Мелисалар тўпланганларнинг қоқ ўртасидан икки тарафга бўлиб, тирик девор пайдо қилган эди. Машинадан бошланадиган «даҳлиз» суд идорасининг эшигига бориб тақаларди. Ерга қадамим тегиши билан икки билагимдан омбурдай қисиб ушлаган мелисалар мени тезлик билан бинога судраб кета бошладилар. Шунда, одамлар орасида чақалоғини бағрига маҳкам босиб, жон-жаҳди билан менга талпинаётган хотинимга кўзим тушди. Мен ҳам кишанланган қўлларимни чўзиб, бор кучим билан олдинга талпинган эдим, мелисалар тўсиб мени тўхтатиб қолдилар. Одамлар ўпқони ичида хасдек чайқалаётган хотиним, бир кор-ҳол рўй бермасин деб Эркиёрни юлқиниб бағрига босса ҳам, икки кўзини мендан узмасди. Ваҳший бир куч билан мелисалар деворини ўзим билмаган ҳолда бир ҳамлада бузиб, хотинимга етиб бордимда, унинг бағридан кенжамни кишанланган қўлларим билан узиб олиб, жаҳд билан бағримга босдим. Бир неча мелиса баробарига устимга ёприлганда, одамлар қий-чув кўтардилар. Ичларига ваҳима оралаб, улар саросимага тушдилар ва орқага чекиндилар. Боламни тўйиб-тўйиб ўпиб, ўпкамни исларига тўлдирдимда, чақалоқни қайтиб онаси қўлларига тутқаздим. Кишанланган қўлларимдан ушлаб, вазифасини давом эттиришга халқнинг вожаҳатини кўрган мелисаларнинг юраги бетламади. Уларни кутмасдан ўзим суд биносига қараб юриб кетдим.

Маҳкама иши Жондорда бўлади, дея ҳукуматнинг одамларни атай чалғитгани ҳаммага маълум бўлди.

Мени «Отбозор»дан унча узоқ бўлмаган Бухоро шаҳар Файзулла Хўжаев туман халқ суди биносига олиб келгандилар. Ҳукумат аҳолини чалғитишга жон олиб-жон бериб қанчалар уринмасин, воқеа гувоҳларининг иқрорига кўра суд жараёнини беш юздан ошиқ кимса таъқиб этаётган эди. Суд зали икки юз иштирокчига мўлжаллангани учун одамлар суд жараёнларини алмашиб, навбат билан кузатардилар.

Таҳликага тушган ҳукумат суд биносини ўша кунларда мунтазам равишда элликдан ортиқ мелиса ва МХХ ходимлари томонидан қўриқлашга буйруқ берганди.

Бинода катта-кичик иккита суд зали бор эди. Хоҳласа, маҳкама бир вақтнинг ўзида икки жойда иш олиб бора оларди

Мени маҳбуслар «каталашка» деб атайдиган тахминан 1,2х1,2 келадиган «ўра»га келтириб тиқдилар. Бу жойни хона деб бўлмас, у расмона каламуш ўрасидан фарқ этмасди. Фарқи, каламуш ўраси ер остида бўлса, буниси ернинг устида эди. Иккита «ўра» бир-бирига ёнма-ён қурилганди. Улар ўта қоронғи, зах ва жуда ифлос жой бўлиб, олд томонига тўлиғича темир панжара тутилган, уч тарафи бетон девор эди. Темир панжаралар соқчилар қўриқлаб турган катта залга қараб очиларди. Ҳар икки зал бир-бирига унча узоқ бўлмаган масофада бўлиб, уларга даҳлиз бўйлаб бориларди. Шу боис ҳар икки залдагиларнинг ҳам шовқини бу ердан бемалол эшитилиб турарди…

Кўп ўтмади. Соқчилар судраб, келтириб, орқадан етиб келган бир зобитнинг буйруғи билан яна бир маҳбусни менинг «ўра»мга тиқдилар.

Унга кўзим тушганида, уни иккинчи «ўра»га қамасалар керак деб ўйлаган эдим. Чунки, иккинчи «ўра» бўм-бўш эди. Зобитнинг ҳаракатларидан таажжубга тушган эсамда, қўлимдан ҳеч иш келмаслигини ўйлаб, тақдирга тан бердим. Қолаверса, суд жараёни тез бошланади, бироздан залга чиқаман деб тахмин қилаётган эдим. Фалокат оёқ остидан чиқишини ҳисобга олмаган эканман, судгача кутилмаган яна бир имтиҳонни топширишга тўғри келди…

Туртиниб-суртиниб, маҳбус билан қоронғида таниша бошладик:

– Мен Насрулломан, сиз кимсиз? – дедим, биринчи бўлиб.

– Что, не узнал, я Илхам! – деди у тўнғиллаб.

– Откуда мне знать тебя? – дедим мен ҳам унга ўзи жавоб берган оҳанда.

– Ты что? – деб, у менга ташланиб қолди. Икки қўллаб елкамга чанг солди. Қўлларини махкам ушлаб, уни ўзимдан итариб ташладим. У жуда қилтириқ ва нозик кўринса ҳам, анча чайир эди. «Ўра»да ким ҳукумрон эканлигини аниқлаб олиш учун икков бир-биримизни турткилашда давом этардик. Соқчилар кўриб, тамоша қилаётган бўлсалар ҳам, «миқ» этиб оғиз очмасдилар.

– Ты по какой..? – деди у бироз талашганимиздан сўнгра тинчлангандай бўлиб.

 – Двести десятий, часть первий, – дедим.

– Оооо – террорист! Террорист!!! – деди у ва негадир бирдан ҳовуридан тушди. – Сен-чи? – дедим мен унга ўзбекчалаб.

– У меня вечно одно и то же, вот уже 15 лет одно и то же.., – деди гапини қисқа қилиб.

Шу пайт:

– Менга туҳмат қилишди! Худо хоҳласа, бугун чиқиб кетаман! – деб юборганимни сезмай қолдим.

– Неужели? – деди у.

– Мен бир демократ одамман, ҳақгўйлигим тепадагиларга ёқмади, шу туфайли…

– О… Демократ! Демократия, дем-о-кра-тия! – дея, мени масхаралашга тушди у.

– Пишган калладек, ишшайма, сен нимани тушунардинг? – дедим, тутоқиб.

Шу зайлда ярим соатча ит-мушук бўлиб турдик. Сўнгра, у бирдан тинчиб қолди.

Мен ичимда уни ўғри ёки гиёҳванд бўлса керак, деган хулосага келгандим. Шунинг учун ўзимча унга «Жўқи»да дея лақаб ҳам қўйдим.

Бир пайт, мелисалар ўтирган томондаги катта залнинг эшиги очилиб, бир аёл кўринди. Илҳом, тожикчалаб, дарҳол унинг отини айтиб, чақирди. Сўнгра: «Олиб келдингми?» дея, сабрсизлик билан панжарага ёпишди. Эр-хотин бўлсалар керак, деб эътибор бермасликка уриндим.

Соқчилардан бири бориб, аёлдан бир даста пул олди ва уни шошмасдан санаб чўнтагига тиқди. Кейин, аёлнинг қўлидан рўмолчага ўралган нарсани олиб, келтириб Илҳомга берди. У қонунга хилоф бу ҳаракатларни ўта хотиржамлик ва совуққонлик билан бажарди. Унинг ўзини бамайлихотир тутишига қараганда, орқасида бошлиқлар турганини пайқаш қийин эмасди. Аёл берган нарсасининг эгасига текканига ишонч ҳосил килгач, Илҳомга: «Мен шу ерда бўламан» дегандек ишора қилиб, эшикни ёпди.

Илҳом шоша-пиша рўмолчани очди. Рўмолчага суюқлик тўлатилган шпирис ўралганди. Кўргач, у ўзида йўқ қувониб, дарҳол чўнтагидан гугурт чиқариб, менга: «Буни, ёқ!» деди. У бир пасда ҳалим бўлиб қолганди. Нима қилмоқчи бўлганини англамасамда, гугуртни ёқдим. У енгини шимардида, гугурт ёруғида билагидан томирини излай бошлади. Кўриб, мени титроқ босди. Чунки бунақасини умрим бино бўлиб кўрмаган эдим. Гиёҳвандлар хусусида бир оз тасаввурга эга бўлсам ҳам, қабул қилиш жараёнига ҳаётимда биринчи бор гувоҳ бўлаётган эдим. Болалигимдан уколни ёқтирмаганман. Бетимни буриштириб, ён томонга қарадим. Аммо, истамасам ҳам кўзимни қири билан ҳаммасини кўраётган эдим. Аксига олиб, гугурт чўпи тез ёниб битди. У: «Бўл! Ёқ! Ёқ! Давай, бистрей!» деб бақирди. Қўлим қалтираб, ҳар ёққанимда чўп ўчиб қолаверди. Ҳатто, бир марта ёниб турган чўпни бехосдан пуфлаб ўчириб ҳам қўйдим. У жовдираб, «бўлсангчи!» дегандек кўзлари билан менга ёлворарди. Ўнинчими, ўн бешинчими уринишда бир амаллаб, гугуртни ёқдим. У игнани билагига санчди ва шпирисдаги бор суюқликни томирига юборди. Юрагимга бирдан ваҳима оралади. Хаёлимдан, уюштирган бўлсалар-чи, «террорист» деган айбловга «гиёҳванд»ликни ҳам қўшиб қўйишмоқчи эмасмиканлар ишқилиб, деган ўй кечди.

У игнани суғириб, бўш шпирисни рўмолчага қайта ўраб, чўнтагига тиқди.

Кузатиб турган мелисалар ичидан бири:

– Илхамчик… Ну как? – деб қолди.

– Ка-аа-айф! – деди Жўқи.

Унинг башарасида ўзгаришлар содир бўла бошлаган эди. Олазарак кўзлари чақнаб, икки юзи қип-қизил бўлиб ёнарди.

Кутилмаганда, у баданини тинимсиз қашлашга тушди. Унинг елкалари уча бошлаган эди.

– Оддий гугуртни ёқишни билмайсан, қаерда ўқигансан?! – деди ғиншиниб. Гиёҳванд билан тенг бўламанми, деган андишада саволига жавоб қайтармадим. Энди, у тинмай вайсарди, яна бир думалаб эшакка айланиб олганди. – Яна демократман дейсан, демократия дегани нималигини биласанми, ўзи?! – дея баттар асабимга тегарди.

Вазият қалтис эди. Можора кучайиб, таҳлика улканлашиб борарди. Бу Худо урган гиёҳванд билан тенг бўлсам, мени маҳкама бошланмасдан келган жойимга қайтариб олиб кетишлари аниқ эди. Унинг орқасида ҳуқуқ посбонларининг казо-казолари турмаганида эди, у «адолат уйида» бу сурбетчиликларни бемалол амалга оширишга қодир эмасди. Менинг бу қопқонга тумшуғимдан илинишим, ҳукуматдагилар учун айни муддао бўлади. Рутбалари кўтарилган зобитлар, сўнгра Жўқига бундан ҳам кўп имкониятлар яратади.

Аксига олиб вақт оёқлари юлинган чумолидан ҳам секин иммилларди. Суднинг бошланиши ҳам аччиқ ичак каби чўзилиб борарди. Хуллас, вайсақи гиёҳванднинг алжирашларига имкон қадар тишни-тишга қўйиб чидаб туришдан бошқа чора йўқ эди. Аммо у вақт ўтган сайин йиртқичлашар, менинг ўзимни жиловлашга уринишим, уни ваҳшийга айлантираётган эди.

Мендан садо чиқавермагач, у мени турткилай бошлади. Ғазабдан қоним бошимга чиқиб, қулоқларим шанғиллаб кетди. Иккинчи Насрулло ичимда, «ур, ўлсин» деётгандек эди. Муштларимни тугиб, тумшуғининг остидан солиб оёқларим остига йиқаман дея, ҳезланганда, кўзларим олдига ўғлимни бағрига босиб, одамлар ўпқони ичидан менга илтижоли термулган хотинимни қиёфаси келди, ва негадир шаштимдан қайтдим.

– Жўқини олинглар бу ердан, тоби қочаяпти! – дедим, соқчиларга бақириб.

Улар «ўра» тарафга қайрилиб ҳам боқмадилар. Стол атрофида давра олиб, судланувчиларнинг орқасидан яқинлари олиб келган овқатларни баднафслик билан паққос тушираётган эдилар. Ароқ тўла пиёлаларни тўқиштириб, «ота» ва «келажаги буюк ўзбекистон» учун бўкиб-бўкиб, ичардилар. Аслида, Ўзбекистонни ёв босса, парвойларига келмасди. Бир яшиқ ароқ учун керак бўлса, улар шу тобда Ўзбекистонни Россияга қайтариб сотишга ҳам тайёр эдилар. Аммо, негадир ўз-ўзидан Жўқининг саси кесилди. Панжарага тикланиб, залнинг эшигига тикилиб тураверди. Бир пайт  эшик очилиб, ҳалиги аёл мўралади.

– Уни бу ёққа, киргизиб юборинглар, пулини тўлаймиз – деди у, аёлдан икки кўзини узмай.

Ароқларини тўқиштираётган мелисалар, хохолаб кулдилар ва: – Мана шу таклиф учун охиригача сипқорамиз, – дея бараварига кўтармоқчи бўлдилар, ичларидаги бақалоқроғи: – Бир дақиқа, деди. Кўтида қолдирган «кўт»…

Ҳамма ичиб, пиёлани столга чаппа этди.

Уларнинг ичидан бири қўлидаги бир даста калитни ўйнатиб, аёлнинг ёнига борди. Аёл иккаласи бошда, ўн-ўн беш сония савдолашди. Кейин, аёл қўлини кўкраги орасига тиқиб, у ердан суғириб мелисага пул чиқариб берди. Мелиса пулни бўлиб икки чўнтагига жойлагач, аёлнинг қўлидан ушлаб, уни «ўра»нинг панжарасигача бошлаб келди. Аввалида, уларнинг мақсади нима эканлигини англамадим. Англагач, бутун вужудим нафрат билан тўлиб, тошди. Бунақа тубанликни кўриш нари турсин, ҳаётим бино бўлиб эшитмаган ҳам эдим. Инсон деб аталмиш Аллоҳ азиз ва мукаррам этиб яратмиш маҳлуқ ҳам шунчалар жирканч ва уятсиз бўлиши мумкинми, ажабо?!

Ширакайф мелиса эшикка калит сола бошлади. У учун ҳеч қанақа ғайриоддий нарса содир бўлмаётгандек эди. Ҳар кун юз бериши мумкин бўлган воқеа юз бераётгандек, у пинагини бузмасди. Менинг эса ичимга даҳшат кирган эди. Гўё, назаримда ҳозир портлаб, парча-парча бўлиб кетадигандек ўзимни ҳис қилардим.

«Йў-ўқққ!» дея бақириб юборганимни сезмай қолдим.

Ҳайқириқдан ароқхўрлик қилаётган мелисаларнинг капалаги учиб кетди. Ҳаммалари уяси бузилган қовоқарилар сингари пажарага ёприлиб келдилар.

– Бу ишни ҳайвон ҳам қилмайди. Сизлар нима қиляпсизлар, ўзи? Ақл-ҳушларингиздан жудо бўлмаганмисизлар?!

– Нима дединг?! – дея ширакайф  Жўқи менга ташланди.

Ортиқ, чекинишга чегара қолмаган эди. Эндиям, тилимни томоғимга ютадиган бўлсам, тилсиз шайтондан фарқ этмасдим. Жўқини қаттиқ қучоқлаб, икки букдим. «Тамом, етар!» дегандай у қўллини ҳавога кўтаргач, бўшатдим, у турган ўрнига бўшаган қоп сингари шалпайиб ўтириб қолди.

Шунда мелисалардан бири: – Э, жўра! Кайф қилиб, томоша этмайсанми? «Живой секс”ни турмадан чиққунча кўрасанми, йўқми? Ҳақиқатчи, қонунчи бўлсанг, ҳали қутулиб чиқишингга гарантия ҳам йўқ! – деди менга.

Ҳеч нима демадим. Юзимга қон тепчиганини ўзим ҳам сезиб турардим.

– Нега қизариб, кетдинг? Гапларим ёқмадими? – деди у. – Майли, хоҳламасанг, сени бошқасига ўтказамиз!

Мени иккинчи «ўра»га ташлашди. Аёлни биринчи «ўра»га тиқиб, Жўқи иккаласининг устидан қулфлаб қўйишди. Суд биноси ичида жонли «секс» томошаси бошланди. Мелисалар безрайиб, боқиб, ҳайбаракаллачилик қилиб, ҳаёсизларни олқишлаб турдилар…

 Бутун дунёда, политсияга энг тарбияли, ақлли ва фаросати жойида йигитларни саралаб ишга олишади. Улар ўз халқининг ҳақиқий ҳимоячилари, адолат ва миллат ҳақ-ҳуқуқларининг кафолатидирлар. Бизда, тескариси. Дордан қочган, онаси билан ҳам жинсий алоқа қилишга майллари борлар мелисаликка сараланади. Бу маълум бир соҳа соҳибларининг хатоси эмас, тизим чириётганининг аломатидир.

Мен кўрган бу бедодликни дунё дунё бўлиб ҳеч ким Ўзбекистондан бошқа жойда кўрмаган бўлса керак. Жаҳон урушларида ва руслар тупроқларимизга бостириб келиб, аждодларимизни қиличдан беомон ўтказганда ҳам, сабабсиз қамаб, судсиз отганда ҳам, бунақа пасткашликлар содир этилмагани бор гап. Бундан кўра, сўроқсиз ва судсиз ўзингга қабр кавлатиб отиб ташлашса, ўзингни бу қадар камситилмаган ҳис қиласан, одам…

Бурчакда турган телефон жиринглади. Гўшакни кўтарган соқчи: «Есть!» деди. Сўнгра, келиб мен турган «ўра»нинг эшигини очиб: «Ўртоқ жиноятчи, чиқинг, кетдик!» деди.

Бир неча соқчилар қуршовида суд залига кириб бордим. Суд зали одамларга лиқ тўла эди. Бир-бир, уларга разм солдим. Уларнинг ичида қариндош-уруғлар, дўстлар ва танишлардан ташқари нотаниш инсонлар ҳам анчагина эди. Чеҳралар ташвишли кўринса ҳам, ботинида умид учқунлари сачраб тургани яққол сезиларди. Чамамда, яхши гумон қилинаётгани билан суднинг адолатли якун топишига ҳам ҳаммада ишонч йўқ эди.

Шундай қилиб, 1994 йилнинг 4 апрел куни тушга яқин; болалари ётадиган уйдаги жавонда – кийим ва ўйинчоқлар орасига жанговор граната «яширган» Ўзбекистон Олий Кенгаши депутати устидан суд мақкамаси иш бошланди. Масхарабозлик ҳукмронлик қилган суд жараёнларида ажабтовур ҳангомалар содир бўлишини аввалдан билганимда эдим, замонамизнинг Хўжа Насриддини бўлмиш Ҳожибой Тожибойни суд раисидан маҳкамада қатнашишни ялиниб сўраган бўлардим…

(давоми бор)

Манба: hayratuz.wordpress.com