Охирги ҳодиса сабаб, янги Ўзбекистоннинг ҳокимият вертикали ҳақидаги тушунчаларимиз бироз ойдинлашгандек.
Тошкент шаҳар ҳокими АОКА (Президент Администрацияси), Бош прокуратура (ижро ҳокимияти – биринчи ҳокимият), сиёсий партиялар (парламентнинг қонунчилик палатаси) ва Сенатнинг Одоб-ахлоқ комиссияси (қуйи ва юқори палаталар – иккинчи ҳокимият), ОАВ ҳамда блогерлар (“тўртинчи ҳокимият”)нинг ҳаммасидан қудратлироқ экан. Билишимча, бунчалик қудрат Бош вазирда ҳам йўқ. Амалда иккинчи шахсдек таассурот қолдиряпти. Мумкин, кейинги бош вазир кимлигини ҳам билармиз…
Агар Kun.uz раҳбарлари орқаларида мустақил суд – УЧИНЧИ ҳокимият турганини кўрганларида, бошқачароқ қарор олган бўлардилар, деб ишонаман. Демакки, кўришмади (ишонишмади)…
Муаммо шундаки, эркинлик мутлақ тушунча. Мутлақ эркинлик бор, деган маънода эмас. Шу маънодаки, эркинлик, айниқса, сўз эркинлиги ё бор, ё йўқ. Вазиятнинг мураккаблиги, Kun.uz чиларга билдирилаётган муносабатларнинг кескинлиги, ҳафсалаларнинг пир бўлгани, эмоциялардаги оғриқ шундан.
Kun.uz қанчалик оммалашган бўлмасин, битта сайт, холос. Ҳоким истаса, уни “шессекундда” ёптиради. Журналистларда ҳокимнинг иқтисодий ва сиёсий қудратига қарши қўядиган нарса йўқ. СЎЗдан бошқа. Аммо мен сўзнинг имконияти ҳокимнинг имкониятларидан кўпроқ, деб ишонаман. Охиригача рост сўзлаш (масалан, Muhrim яқинда “қўрқаман” дегани каби) ва ҳоким билан суратга тушаркан, қанчалик қийин бўлмасин, мажбурликдан кулмаслик мумкин эди, назаримда…
Бу ерда Kun.uz ўзгаришларнинг рамзига айланганини айтиш керак. Жамиятдаги ўзгаришлардан кутишлар баланд бўлгани учун ҳафсала пир бўлишининг магнитудаси ҳам шунга яраша.
Ислоҳотлардан кутишларни бироз пасайтиришга тўғри келади…
Ижтимоий тармоқлардаги реакцияни икки жумлада ифодаласа, “ҳақиқат, ҳақиқат, ҳақиқат, деган сўзларнинг баҳоси қанча эканини билдик. Ислоҳотларнинг қаергача боришини ҳам” деган хулоса келиб чиқади. Журналистлар ва кенгроқ жамоатчиликдаги бу кайфият, агар раҳбариятга етиб бормаган бўлса, жаҳон ҳамжамиятига аллақачон етиб борди. Британия ва АҚШ элчихоналари, ЕХХТ матбуот эркинлиги бўйича вакили баёнот берди.
Ортиқхўжаев қилган таҳдидларнинг инглизча таржимасини мен бугун инглиз муҳаррирларнинг столида кўрдим. Тошкент шаҳри эмас, бутун Ўзбекистоннинг имиджи, Ортиқхўжаевнинг эмас, Мирзиёевнинг сиёсий репутацияси гаровга тикилган…
ИМҲО устига ИМҲО.
Паҳлавон Содиқ