Бир ҳафтача олдин Каттақўрғонда дўстлар йиғинида қатнашдим. Йиғилдик, бир-биримиз билан сўрашдик, ҳасратлашдик, турли туман мавзуларда суҳбатлашдик. Суҳбат давомида мавзу айланиб пахта терими кампаниясига бориб тақалди.

Бу йил бизда ҳосилнинг чÿғи паст, ҳосилдорлик гектарига 15 центнердан ошмайди, деди оқдарёлик суҳбатдош.

Бизда бундан ҳам баттар, суҳбатни давом эттирди иштихонлик дÿстим.

Ҳамма бало агротехника қоидаларига амал қилмасликда, бизда ҳам аҳвол шундай, дея суҳбатга қÿшилди каттақÿрғонлик хонадон соҳиби.

Бу гапингизни сал изоҳлаб беринг, илтимос қилдим мен хонадон соҳибидан.

Ҳа энди, ерни шудгорлаш, алмашлаб экиш, пахтанинг чопиғи ўлда-жўлда. Чунки, кўпчилик Россия ва бошқа юртларга мардикорликка кетганлиги туфайли, ишчи кучи етишмайди. Ишчи кучи топилганда ҳам унинг меҳнатига яраша ҳақ тўланмайди, пахтага номигагина бир-икки марта сув қÿйилади. Пахта учун ажратилган кимёвий ўғитлар бошқа харажатларни қоплаш учун ижарачи полизчиларга ёинки томорқачиларга сотиб юборилади. Шуларнинг бари савил қолгур пахта агротехникаси, билмасангиз билиб қўйинг, деди сал кулимсираб.

Пахта ҳосилдорлиги бу йил кам бÿлса план нима бÿлади деган қÿшимча саволимга оқдарёлик дÿстимиз

Ўша ўзингиз билган, советлар замонидан қолган эски усулни қўлашадида, яъни режа амалда эмас қоғозда бажарилади, деди истеҳзоли кулиб.

Бундай усулни қўллаш аллақачон бошланган деди суҳбатга қўшилиб иштихонлик дўстим. Бизларда туман ҳокимлиги томонидан мактаб ўқитувчиларига уйма-уй юриб, ҳар бир ўқитувчи 25 хонадон соҳибидан ўз оила аъзолари билан пахта теримида қатнашиб, ҳокимлик томонидан кўрсатилган килограмм пахтани териб бериш мажбуриятини ўз зимммасига олишлиги ҳақида тилхат олиб келиш топшириғи берилган. Ўша тилхатда хонадон соҳибининг паспорт рақами ҳам кўрсатилган бўлиши шарт. Агарда ўша оила тилхатда кÿўрсатилган килогарамм пахтани териб бера олмаса, ўз пулига сотиб олиб беришга мажбур қилинади.

Пахта экилмайдиган Тайлоқ туманидан келган суҳбатдош уларда ўқитувчилар, шифокорлар ва бошқа давлат ташкилотлари ходимлари ўн кундан пахта теримига сафарбар қилинаётганлиги, агарда пахта теримида кимдир бирор бир сабабга кўра қатнаша олмаса, 300 минг сўмдан 500 минг сўмгача пул тўлашга мажбур қилинаётганлигини куйиниб сўзлаб берди.

Ўқитувчиликдан нафақага чиққан жомбойлик отахон ўзи яшайдиган туманда экилган пахта давлат  режасига кирмаслигини, лекин уни экиш, парваришлаш ва йиғиб-териб олиш ишларига муносабат ҳамма жойдаги каби эканлигидан гапирди.

Хулласки, Самарқанд вилоятида пахта йиғим-терими шу кунларда айни «қизғин» паллада!
ЎХҲнинг Самарқанддаги мухбири.

2013 йил, сентябр