Сурхондарё вилоятининг статистика бошқармасининг бизга берган маълумотига кўра, аҳоли сони 2 миллион 200 мингга етган. Вилоятдаги 2 та шаҳар ва 13 та тумандан 1 миллиондан ошиқ фуқаролар “бир бурда нон топиш илинжида” Россия, Қазоғистон, Жанубий Корея давлатларига ишга кетганлар. Ишга кетган фуқаролар асосан вилоятнинг Ангор, Бойсун, Сариосиё, Узун, Термиз, Учқизил, Олтинсой, Қумқўрғон, Музработ ва Шеробод туманларига тўғри келмоқда.

Шу туманлардан Сурхондарё вилоятига 2000-2012 йиллар давомида жасадларни  келтирилган  “Груз-200”лар сони 150 мингга етди. Асосан сўнгги йиллар давомида “Груз-200”сони, Бойсун, Қумқўрғон, Сариосиё ва Узун туманларида яшовчи, 15 ёшдан 40 ёшгача бўлган фуқароларнинг ўлими кўпайган. Қолган фуқароларнинг ўлик жасадлари эса, Россиянинг турли-ҳил вилоят ва шаҳарларига қолиб кетмоқда.

Сурхондарё вилоятига қарашли туманлар иқтисодий, ижтимойи ва сиёсий жиҳатдан жуда ҳам ночор ҳолатда. Бунга биргина мисол: 2011 йили “иқтисодий жиҳатдан ночор” деб топилган, Бандихон тумани вилоятнинг Қизириқ туманига қўшиб юборилди. Вилоят аҳолисининг асосий “тирикчилиги”, савдо-сотиқ, қишлоқ ҳўжалигига мослаштирилган. Бу вилоят Андижон,  Наманган ва Фарғона вилоятлари билан таққослаганда, яшаш тарзи жуда ҳам орқада…

Вилоят “Криминал” оламига “саёҳат” қилсангиз, қўйидаги ҳолатларга дуч келасиз. Одам жонига қасд қилиш 25%, гиёҳвандлик 35%,  ўзгалар мол-мулкини талон-тарож қилиш50%,  15-20 ёшдаги хотин-қизлар номусига тегиш 15%, фохишабозлик 30%,  “СПИД”  (ОИТС) касалликларига чалинганлар сони эса, 30 тага етган. Асосан бу касалликлар чет эл фуқаролари ва Россия давлатларига ишга кетган фуқаролар тарафидан келтирилмоқда.

Шу билан бирга, бу касаликка “ҳисса” қўшаётган мамлакат бу –Термиз шаҳрида жойлашган Германия базасидир… Вилоят прокуратураси ва ИИБига келтирилётган жиноятлар асосан ўғрлик, фирибгарлик, наркомания ва автоавария хамда порахўрлик билан тушган жиноят ҳодисалари юзасидан суд процессида ишлар кўпайиб кетган. Мансабдор шахсларга “чоралар” кўриш эса, яъни интизомий ва маъмурий ишлар юзасидан вилоятда атиги 2% ташкил этмоқда. Вилоятда истеъқомат қилаётган, “қора ҳалқ”  томонидан  Республика органларига ариза ва шикоятлар сони эса, 101% га чиққан…

Мансуржон Фозилжонов 
мустақил журналист.