Маълумингизким, Туркиянинг “Тақсим” майдонида бўлиб ўтаётган норозилик акцияси, ҳаммон ўз мавқеини йўқотган эмас. Кундан-кун авж олмоқда. Ҳиёбонда кесилган дарахтлар ўрнига қурилиши керак бўлган, бинолар энди  қурилмайдиган бўлди. Оддий масаладан бошланган, “иш” сиёсий кучга айланди. Митингга чиққан турк фуқаролари, Туркиянинг бош вазири Раджаб Эрдўған жанобларини истеъфосини талаб қилмоқда.

Хўш. Туркияда бўлиб ўтаётган акция ва намойишлар, “Ўзбекистонга қандай таъсири бўлиши мумкин? Ўзбекистон фуқаролари бу воқеага қандай муносабат билдирмоқда? Раджаб Эрдўғон Туркия вазирлигидан  кетишми мумкин-ми? Туркия ўзининг олдинги мавқиени сақлаб қоладими? Туркиянинг Ўзбекистонга бўлган муносабати қандай?” каби саволлар билан ўзбек фуқаролари билан суҳбатлашдик. Уларнинг илтимосларига кўра, мақоламизда исми ва шарифларини келтирмадик.

Биринчи суҳбатдошимизнинг сўзига қараганда, “мен Туркияда бўлиб ўтаётган норозилик акциясини қўллаб-қувватлайман. Бу акция орқали жаҳонда кечаётган глобал муаммолар ўз кучини ва ўз таъсирини ўтқазмай қўймайди. Мен Туркияда бўлиб ўтаётган митингларни ҳар куни интернет орқали кузатиб бормоқдаман. Туркияда эркинлик, ҳуррлик, озодлик борлигига яна бир бора амин бўлдим…”

Иккинчи суҳбатдошимиз: “Туркия ОАВ томонидан тарқатилаётган ўша, “Тақсин” майдонида юз бераётган янгиликлар  мени жуда ҳам қувонтирди. Аввалом бор, Туркияда ҳеч қанақанги, “цензура” йўқлигига амин бўлдим. Бизнинг ОАВ бу ҳақда бирон жойда ёритган эмас. Ўзбекистон Марказий Телевиденияси бунақа намойишларни тилга олишга ҳам қўрқади. Чунки, бизнинг телевидения фақат жаноби И.Каримовнинг атрофида парвона. Каримов нима деса ўшани бажаради. Бизнинг ОАВ қанчалик, “мустақил” эканлиги ҳаммага маълум. Бундан икки йил олдин  яқин Шарқ мамлакатларида бўлиб ўтган ва ўтаётган, “араб баҳори” ҳақида Ўзбекистон телевиденияси лом-лим демади. Агар “араб баҳори” ҳақида телевидения орқали ёритса, албатта И.Каримов ҳукуматдан  кетишига асос бўлаолади.  Яхшиямки, интернет деган бир восита бор. Шу интернет орқали кўриб турибмиз. Ҳозирги вақтда Ўзбекистонда интернетни буғуш учун, харакатлар олиб борилмоқда. Интернет кафеларида ўзбек, “чекст”лари томонидан қаттиқ назорат остига олинган. Уларнинг ягона вазифаси ҳалқни онгини сиёсий равишда ўстирмаслик. Ҳалқни манқурт қилишдан иборатдир.”

Учунчи суҳбатдошнимизинг сўзига қараганда эса, “ Биласизми, мен бу курашни яъни, намойишни уюштираётган “учунчи куч” бор деб биламан. Ўша учунчи кучнинг “қўли” билан амалга оширилмоқда. Мен яна бир нарсани алоҳида таъкидлаб ўтмоқчиманки, 2014 йил Туркияда президентлик сайлови бўлиб ўтади. Ўша сайловда Раджаб Эрдўған номзоди қўйилиши кутилмоқда эди. Лекин. Бу ерда Раджаб Эрдўғон билан Абдулло Гул ўртасида қандайдир келишмовчилик бор бўлса ажаб эмас. Булар Россиядаги ўша Путин билан Медведевлар ўз жойларини  алмаштирганларидек, Туркияда ҳам, мана шундай “ўйин” бор.  Аммо. Россиядаги демократия билан Туркиядаги демократияни таққослаш,  бу бемманлик деб биламан. Чунки, Россияда, диктатурага мойилик сақлаб қолинмоқда. Россияга фақат  четдан туруб таъсир ўтқазадиган ягона куч. Бу-Америкадир. Бу менинг таҳминим. Лекин. Туркия, Ғарб ва Шарқ мамалакатлари билан туташган страдегик мамалакатдир. Туркияга, Америка ва Европа давлатлари таъсир ўтқазиши мумкин. Бироқ. Туркиянинг ўз сиёсати бор. У ҳеч қачон ўз ҳуддудида бошқа кучларни пайдо бўлишни истамайди. Агар Туркиянинг тарихига эътибор берсангиз. Усмонийлар даврида ҳам, Туркия катта худдуд ва катта кучга эга бўлган. Улар ўз эътиқоди ва исломий  қарашлар юзасидан алоҳида кўзга ташланган давлат бўлган…”

Тўртинчи суҳбатдош сўзи: “Туркия бу –“Ўзбекистон дегани эмас”. Бизнинг мамлакатда дидктатура ҳукмронлик қилади. Бу ерда ҳалқ давлат учун, ҳизмат қилади. Яъни, очиғроқ қилиб айтганда, Каримовга ҳизмат қилади. Агар мамлакат президенти бир вилоятга ташриф буюришни истаса.  Президент аппарати, МҲҲ ва бошқа кучлар, Каримов билан суҳбат олиб боришнинг режаси ишлаб чиқлади.  Уларга қўйидаги вазифалар юкланади. Яъни, биз берган кастюм- шимни кийасиз. Биз айтган гапни тўтиқушдай такрорлайсиз. Биз берган комбайини минасиз. Биз кўрсатган чизиғдан чиқмайсиз. Агар борди-ю, Сиз биз айтган сўзлардан чалғиб қолсангиз, унда Ўзбекистон телевидениясининг камераларини, янги қурулган уйларга ва унинг атрофида жойлашган пахта ва ғалла даллаларини кўрсатамиз.  Бундан Сиз ҳеч қачон ҳижжолат чеккманг. Сиздан фақат бир илтимосимиз бор. Борди-ю, Каримов Сиздан “нечта фарзандингиз бор?” деб савол берса.  Сиз  “иккита фарзандим бор” деб жавоб беринг. Чунки, Каримов кўп фарзандли  оилаларни  ёмон кўради.  Ака! Ўзингиз бу ёғини яхши тушунасиз. Ўзбекчилик…”

Бешинчи суҳбатдошимизнинг сўзи, “Агар Туркиядаги ҳолат борди-ю Ўзбекистонда бўлса эди. Унда нима бўлар эди?  Ўзбекистондаги амалдорларнинг ҳаммаси қочиб кетарди.  МҲҲ, ИИБ ва Прокуратура, Хокимият ҳаммаси ҳалқнинг қўлига ўтади. Бироқ. Мен Туркияда бўлиб ўтган воқеани, Ўзбекистонда бўлишига ҳеч қачон кўзим етмайди. Чунки, Ўзбекистонда эркинлик йўқ. Сўз эркинлиги буғилган. ОАВ Каримов оиласига ва хонадаю-созандаларни мақташдан нарига ўтмайдилар. Бу ерда фақат ва фақат Каримов ва унинг қизи Гулнора Каримовалар бўлиши шарт. Ҳалқимизнинг тақдири ва унга бўлган муносабат бу ерда ҳеч қачон инобатга олинмайди ва бундан кейин ҳам, шундай бўлиб қолайверади. Ўзбекистонда ҳалқ. Бу- иккинчи даражали шаҳс ҳисобланади. Ўзбекистонни фақат, “клан”лар бошқаради. Ўзбекистонда Каримов бор экан. Ҳеч нарса ўзгармайди. “Эски ҳаммом ва эски тос” деганларидек, ҳаливери бунақанги ҳалқни дардини эшитадиган ва унга муносабат билдирадиган эл бўлиб етишиш учун, кўп йиллар керак.  “Яна бир авлод ўтиши керак” деган сўзлар ҳам янграмоқда…

Туркия ҳиёбонларида кесилган, дарахтлар устидан кетган гап оҳир-оқибат катта сиёсиё кучга айланди. Бизда эса, дарахтларни кесиб, унинг жойига арча экмоқдалар. Бирон-бир инсон айтмайди-ки, “Эй биродар сенинг мақсадинг ўзи нима?” Масалан Термизда дарахтларни кесиб, жойига уй-жойлар қурилмоқда. Самарқандда кам даромадли оиладан биттаси ўзига ўт қўймоқда. Қирғизстон ва Ўзбекистон чегараларида отишмалар бўлмоқда. Ўзбекистон ичидаги муаммолар эса, ғиж-ғиж. Бу ҳақда гапириш мумкин эмас. Ўзбекларимиз шунчалик лоқайдлар-ки, бундай ҳалқ бирон –бир мамлакатда бўлмаса керак. Яна баъзи бир инсонлар бор-ки, “ўзбекнинг менъталитети ўзи шунақа” дейди. Менъталитет, “причом”. Каримов, “ўзбекларни қандай қилиб эзиш мумкин ва қандай қилиб йўқ қилиш мумкин?” ҳақида  профессорлик, “илмий иш”ни “уже” бажариб бўлган. Унга яқин ўрталарда бу қилган ишлари юзасидан, “Тинчлик” ва “Нобель” мукофотларини бериб қолса, Сиз мутлоқо ажабланманг. Огоҳ бўлинг! Огоҳ бўлинг! Иншоллоҳ! Яқин ўртада муҳолифат ҳукумат теппасига келиб-қолиши ҳам мумкин!!!”

Фахриддин Тиллаев.