Ўзбекистон Марказий Банк раиси бозор нархларининг давлат томонидан тартибга солиниш чорасига қарши эканлигини билдирди. Олдинроқ Президент Шавкат Мирзиёев прокурор ва департамент бозор директорларини нарх борасида назорат қилмаётганини айтиб танқид қилганди. Раҳбариятнинг нархларни тартибга солиш борасида фикрлари бир-бирига қарама қаршими?

16 октябр куни видеоселекторда Президент Шавкат Мирзиёев нарх-наволарни маъмурий йўллар билан назоратга қилиш топшириғини берди.

«Бизда маҳсулот етади. Бозорнинг директори маҳсулот нархини қанча кўтарса, шунча кўп даромад кўради. Бу на прокуратура ва на департамент назоратига олинган? Департамент энди озиқ-овқат таъминоти билан ва хавфсизлиги билан шуғулланади. Адолат нуқтаи назаридан қонун устуворлигини таъминлайди», деган Шавкат Мирзиёев.

Президент чиқишидан сўнг айрим жойларда ҳокимлар нархларни назорат қилишга киришиб кетди.

Натижада Тошкент расталаридан лаҳм гўштлар йўқолди. Баққоллар арзонроқ нархда, аммо суяк ва ёғли гўшт сота бошлашди.

Нархлар қоғозда бошқа, сотувда бошқа бўлганлигидан баъзи жойларда мана бундай «гўшт ростдан 48 минг сўм», каби ёзувлар пайдо бўлди.

Давлатнинг нарх-навога бу тарзда аралашиши тўғри эмаслиги ҳақидаги изоҳлардан сўнг, Марказий Банк раиси бу борада муносабат билдирди.

Бош банкир Мамаризо Нурмуратов маъмурий йўллар билан аралашув давлат сиёсати эмаслигини айтди ва айбни маҳаллий ҳокимият вакилларига юклади.

«Бу масалада мен шуни қайд этишим керакки, ўзбекчасига айтганда, маҳаллий ҳокимият органларининг бу каби ҳаракатларига нисбатан «Салласини олиб келгин деса, калласини олиб келади», деган бир тушунча бор.

Биз бу каби чораларга қаршимиз. Бу масалада президент биздан энг аввало нархларни маъмурий тартибга солиш ҳисобидан эмас, таклиф ва талаб ҳисобига барқарорлаштириш кераклигини талаб қилади”, деган Нурматов.

Айни дамда Қозоғистонда истиқомат қилаётган иқтисодчи Сапарбай Жубаев Президент ва Марказий Банк раҳбарларининг гаплари бир-бирига қарама-қарши эмаслигини айтади.

Иқтисодчига кўра, aйрим ҳолатларда маъмурий йўллар билан нархларни тартибга солиш самара беради.

«Қисқа муддатда маъмурий йўл билан нархларни назорат қилиш мумкин. Лекин Нурмуратов иқтисодий йўлларни айтаяпти. Гарчи мен бозоркомларнинг нархни оширишдан манфаатдор бўлмаса керак десам ҳам маъмурий йўллар билан нархни кўтараётган одамларни тийиш масаласида президент айтган гаплар тўғри», дейди иқтисодчи.

Номини ошкор қилмаган яна бир кузатувчининг айтишича, президентнинг нархларни тартибга солиш борасидаги гаплари ички аудиторияга қаратилган. Марказий банк раҳбарининг чиқиши эса, халқаро жамоатчиликка нарх борасида бозор қонунларига амал қиламиз, дея сигнал бериш мақсадида айтилган бўлиши мумкин.

Иқтисодчи Сапарбай Жубаевнинг айтишича, Қозоғистонда нарх борасида давлатнинг аралашуви кам-кам ҳолатларда кузатилади.

Иқтисод нисбатан эркин бўлганлиги учун нархларни бозор белгилайди.

Аммо давлат стандартлари асосида чиқадиган нон нархи Қозоғистон ҳукуматининг доимий назорати остида эканлигини айтади у.

«Ўзбекистонда нархларнинг ошиб кетишига Қозоғистон томонининг қорамол экспортига тақиқ қўйиб, фақат гўшт сотаётгани ҳам сабаб бўлган. Ўзбек ҳукумати тадбиркорларни эркин қўйиши ва ишлаб чиқариш учун шароит қилиб бериши керак», дейди Сапарбай Жубаев.

Манба: bbc.com/uzbek