Буюк озар шоири ҲАЛИЛ РИЗО УЛУҒТУРКнинг ўзбек тили ҳақидаги бу беназир ашъори туйғуларимизни жумбушга келтиради.

ЎЗБЕК ТИЛИ

Қайси куни учиб келдинг, самолардан, ўзбек тили?
Қанот олдинг энг муқаддас садолардан, ўзбек тили!

Беланчакли келинларнинг тингладингми алласини,
Сен яралдинг ул илоҳий нидолардан, ўзбек тили!

Неча минг йил, асрлардан ошиб келган олтин қолип,
Айт, қандайин ҳосил бўлдинг?

Ҳимолайга, Тяньшанга тенгдош бўлган, эй мўжиза,
Айт, қандайин ҳосил бўлдинг?

Қайси ойда, қайси кунда силкинди бу бизнинг жаҳон?
Элбурсу, Алп, Помир тоғин бунёд қилди қай вақт вулқон?

Мен ўйладим, тафаккур-ла ечдим охир жумбоғларни:
Ўзбек тили елкасида тутиб турар бу тоғларни!

Сайр айладим гоҳ яқинда, гоҳ узоқда:
Қайроқумда, Қарчиғайда, Қолбутоқда…

Тупроқдаги фил суяги изинг сенинг, ўзбек тили!
Каҳкошонлар кўшки боққан кўзинг сенинг, ўзбек тили!

Қалинлиги қанча қат-қат музликларни эритмишсан,
Қиличларни сусдирмишсан, найзаларни синдирмишсан.

Тандирларнинг янги пишган ширмой нонин тафтларини
Қонимизга жо айладинг, ўзбек тили!

Сайр айладим Зарафшонда, Еттисувнинг ҳавзасида.
Қашқадарё, Чув, Сарисув ёқасида.

Бир замонлар чўнг тоғларни оқизарди долғасида,
Нечун бундай озаймиш сув?

Дарё балки сенга бермиш ўз кучини, ўзбек тили!
Ул чақмоқлар зулмат кесган қиличингми, ўзбек тили!

Бизнинг улкан куррамиздан сен қадимсан.
Диним, Тангрим, маъбудимсан,
Тил юраги, юрак тили – ўзбек тили!

Бориб кўрдим Такатошни, Тешиктошни.
Кўрдим, биллур қасрларнинг нақшидирсан, заркошини.

Жавҳарини сендан олмиш неча ёқут, неча дури.
Эй, икки минг беш юз йиллик Самарқанднинг пойдевори.

Тингла, менга не айтадур жонимдаги шалола қон:
Қизил қалъа, Ёнбош қалъа, Кичик тепа, Сариқ қўрғон.
Тошкент, Бўзсув, Кўкча, Шўркўл, Бўри қазган, Тангри қазган…
Вужудимга қувват келар номлардаги асилликдан.

Ким айтибдур, фақатгина дарё ёки кўл номисан?
Менинг лочин юрагимнинг темир кесган қанотисан.

Мангу ёқут қоялардан оққан сувдек сизилмишсан,
Жайҳун бўлиб, Сайҳун бўлиб бу тупроққа сезилмишсан.

Юсуф, Лутфий ашъор битди тафаккурин зоҳирида.
Бобур сени унутмади олис Ганга соҳилида.

Ҳайҳот, бу кун унутган бор… қандай атай ул нодонлар
Нонингни еб, энди бўлса кариллайди ёт тилларда!

Сўзларингни ёқажаксан, йиқажаксан, ўзбек тили!
Бўронлардан соғ чиқмишсан, чиқажаксан ўзбек тили!

Сўйлатажак ўз туркусин тилимизга ўзбек тили,
Яроғимиз, байроғимиз, борлиғимиз ўзбек тили!

Гулбаҳор САТТОРОВА таржимаси 
****************

ÖZBƏK DİLİ

Hansı gündə enib gəldin səmalardan, özbək dili?
Qanad aldın ən müqəddəs sədalardan özbək dili!

Araxçınlı gəlinlərin dinlədinmi laylasını,
Sən yarandın o ilahi nidalardan, özbək dili!

Eraların alt qatında lay-lay qızıl külçəmizsən,
Söylə nə cür çıxdın üzə?

Himalayla, Tyanşanla yaşıd olan, ey möcüzə,
Söylə, nə cür çıxdın üzə?

Hansı ayda, hansı gündə silkələndi bizim cahan?
Elbrus, Alp, Pamir dağı ərzi yarıb çıxdı haçan?

Mən düşündüm, açar tapdım fikirlərin ilgəyinə:
Özbək dili qaldırmışdır bu dağları öz çiyninə!

Addımladım gah yaxında, gah uzaqda:
Kayrakqumda, Qapçığayda, Qolbudaqda…

Torpaqdakı fil sümüyü izin sənin, özbək dili!
Kəhkəşanlar ərzə baxan gözün sənin, özbək dili!

Qalınlığı neçə arşın buzlaqları əritmisən,
Qılıncları susdurmusan, nizələri kiritmisən.

Təndirlərin şirmayınan əppəyinin istisini
Qanımıza yeritmisən, özbək dili!

Addımladım Zərəfşanda, Yeddisuyun arzasında.
Kaşqadərya, Çuv, Sarısuv yaxasında.

Bir vaxt qızıl qayaları aparardı dalğasında,
Neçin belə azalıb su?

Çaylar bəlkə sənə verdi öz gücünü, özbək dili!
İldırımlar zülmət kəsən ülgücünmü, özbək dili!

Bizim qoca planetdən sən qədimsən.
Dinim, Tanrım, məbədimsən,
Dil ürəyi, ürək dili – özbək dili!

Getdim, gördüm Təkədaşı, Deşikdaşı.
Gördüm büllur qəsrlərin naxışısan, zər naxışı.

Cövhərini səndən aldı neçə yağut, neçə kaşı.
Ey iki min beş yüz illik Səmərqəndin özül daşı!

Dinlə, mənə nələr deyir canımdakı şəlalə qan:
Qızıl qala, Canbaz qala, Kiçik təpə, Sarı kurqan.
Daşkənd, Bozsu, Göyçə, Şorgöl, Bori qazğan, Tənir qazğan…
Varlığıma qüvvət gəlir adlardakı doğmalıqdan.

Kim deyər ki, elə yalnız çay adısan, göl adısan?
Mənim qartal ürəyimin dəmir kəsən qanadısan.

Qart, qranit qayalardan çıxan su tək durulmusan.
Ceyhun olub, Seyhun olub bu torpağa vurulmusan.

Yusif, Lütfi şer yazdı ipək sağ əlində.
Babur səni unutmadı uzaq Qanqın sahilində.

Heyhat, bu gün unudan var..necə deyim o nadanlar
Yeyib sənin çörəyini qırıldayır yad dilində!

Sözlərini yaxacaqsan, yıxacaqsan, özbək dili!
Çovğunlardan sağ çıxmısan, çıxacaqsan özbək dili!

Ütəcək öz türküsünü ağız-ağız özbək dili,
Yarağımız, bayrağımız, varlığımız özbək dili!

Xalil Rza Ulutürk

facebook.com